Het wat, waarom en hoe van vector bestanden

Bij het aanleveren van een logo wordt er naar een vectorieel bestand gevraagd. Maar die term is je niet bekend, dus je stuurt –misschien een beetje geïrriteerd– gewoon maar alle bestanden door die je hebt in de hoop dat er een "vector" bestand tussen zit.

Toch is de vraag naar vectoriële bestanden niet zo vreemd en heeft een vector bestand absoluut vele voordelen. En niet alleen maar voor logo's trouwens...

Hoe controleer je of een bestand vectoriëel is?

De snelste methode:

Is het bestandstype: JPG, PNG, GIF, TIFF, BMP of PSD? Jammer, dan kan je zeker zijn dat het geen vector bestand is.
Wat nu? Vraag rechtstreeks bij je grafisch ontwerper een vectorbestand op, hij weet ongetwijfeld welk bestand hij jou dan moet sturen om vervolgens aan ons te bezorgen. In elk geval worden (professionele) logo's altijd in vector ontworpen. Er is hiervan dus zeker altijd een vectorbestand voorhanden.

Is het bestandstype PDF, AI, EPS, AI of SVG? Dan is de kans erg groot dat je over een vector bestand beschikt!
Om zeker te zijn kan je het openen in het opmaakprogramma en het zo sterk mogelijk inzoomen tot zelfs 1200% of hoger als het kan. Wanneer je afbeelding nog altijd even mooi egaal op het scherm wordt weergegeven zonder dat je pixels (blokjes) gaat zien en geen kartels langs de randen, dan is de kans nu wel heel erg groot dat het bestand vectoriëel is! Wil je helemaal zeker zijn? Stuur het bestand dan door naar ons, zodat wij voor je kunnen vaststellen of het vectoriëel is.

Oeps... Gewoon 'opslaan als...' een ander bestandstype, dat lost helaas niets op

Een bestandstype als JPG, PNG, GIF, TIFF, BMP of PSD simpelweg opnieuw opslaan als EPS, PDF of iets anders, maakt het ontwerp niet automatisch vectoriëel! Ook het zogenaamde "tracen" met een simpele klik is niet de ideale oplossing, het betreffende bestand zal er mogelijk niet strak meer uitzien en eerder lijken op "Chinese namaak" als je het van naderbij gaat bekijken... Zeer af te raden dus.
Oplossing: vraag rechtstreeks bij de grafisch ontwerper van het logo het vectorbestand op, die weet wat wij bedoelen en zo gaat er geen tijd verloren.

Enkel rasterbestanden zijn afhankelijk van resoluties.
Hoe hoger de resolutie, hoe scherper de print van de afbeelding. Hoe lager de resolutie, hoe meer gekarteld en onscherp de afbeelding wordt.

Bij vector bestanden daarentegen is resolutie niet van toepassing.
Dit type bestand beschikt als het ware altijd over de beste resolutie, hoe groot of hoe klein ook. Daarom ook dat lettertypes altijd vectoriëel zijn.

Waarom zijn vector bestanden nodig en zo belangrijk?

 Altijd scherp en in de 'juiste resolutie'

Omdat een vectorieel bestand niet afhankelijk is van "resoluties" kunnen vector bestanden oneindig worden uitvergroot zonder enig kwaliteitsverlies. Dit is dan ook meteen de voornaamste reden en ook het grootste verschil ten opzichte van een rasterafbeelding zoals bijvoorbeeld een foto, waarbij tijdens het uitvergroten van de oorspronkelijke afmeting de kwaliteit achteruit gaat en de afbeelding minder scherp wordt.

Bestanden zijn minder zwaar en openen sneller

Verder nemen vectorbestanden, hoe groot de afmeting ook is, minder geheugen en bestandsgrootte in beslag dan rasterafbeeldingen. Wanneer je bijvoorbeeld een zeer groot spandoek in opmaakt als een vector bestand kom je met enkele Megabytes toe en kan je het met gemak via e-mail doorsturen. Wanneer je dat zelfde ontwerp als rasterbestand gaat opslaan wordt je bestand al snel tot honderden megabytes, mogelijk zelfs enkele gigabytes groot. Met een vector bestand kan je dus onnoemelijk veel schrijfruimte uitsparen en wordt je bestand ook veel sneller geopend.

Bewerken is een stuk aangenamer en spaart tijd

Als je een (achtergrond)kleurtje wil veranderen, een lijntje wil langer maken of een kromming wil corrigeren, dan is dat in een vector bestand veel eenvoudiger en sneller te volbrengen dan te moeten gaan "Photoshoppen".

Een must voor specifiek drukwerk of contoursnijden

Bij specifieke druktechnieken met kleurscheidingen (zoals zeefdruk bij kledij bedrukking, tampondruk bij relatiegeschenken, Pantone drukwerk, ...) is het zelfs altijd noodzakelijk om zo de kleurscheidingen te kunnen definiëren voor de drukmachines.

Omdat vector afbeeldingen als lijntekeningen zijn opgebouwd, zijn dit ook de enige soort van bruikbare bestanden om materialen of stickers in contouren uit te snijden.

Hoe maak ik zelf vector bestanden aan?

Gelukkig is er een ruim aanbod van software om zelf vectoriële bestanden te tekenen.

De bekendste software hiervoor is:

Illustrator: onderdeel van Adobe Creative Suite (betalend - compatibel met Mac, Windows, Linux)
CorelDRAW: onderdeel van CorelDRAW Graphics Suite (betalend - alleen compatibel met Windows)

Maar het kan ook met een gratis alternatief:

Inkscape is open source software (gratis - compatibel met Mac, Windows en Linux)

Idealiter sla je je vector bestand vervolgens op als EPS of PDF bestand.